Page 130 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

i konsumentów następuje przez wniesienie odwołania. do SOKiK, ale za pośrednictwem Prezesa
UOKiK (art. 47928 § 2 k.p.c., także art. 81 ust. 2 i 3 u.o.k. i k.). Pośrednictwo Prezesa UOKiK przy
wnoszeniu odwołania jest obligatoryjne i wiąże się z możliwością dokonania przez niego tzw. au-
tokontroli (art. 81 ust. 3 i 4 u.o.k.ik.)43. Prezes UOKiK ma jednak także kompetencję do dokonania
autokontroli zakwestionowanej decyzji44. W przypadku, gdy Prezes Urzędu uzna odwołanie za
słuszne, wówczas wydaje nową decyzję, w której – stosownie do zakresu zaskarżenia i wniosków
odwołania – uchyla lub zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części. Kompetencja Prezesa
UOKiK nie służy ochronie obiektywnie porządku prawnego, ale wyłącznie subiektywnym inte-
resom strony odwołującej się. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów prowadzi postępowanie
jako sąd pierwszoinstancyjnym i zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istot-
nych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązków stron
w postępowaniu dowodowym (art. 232 k.p.c.)45.

Drugie z postępowań, postępowanie o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone
jest uregulowane w dziale IVb zatytułowanym „Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień
wzorca umowy za niedozwolone” (art. 47936-47945 k.p.c.)46. Postępowania służące ochronie zbioro-
wych interesów konsumentów jakim jest postępowanie obejmujące abstrakcyjną kontrolę postano-
wień wzorców umownych, stanowią przykład procedur, w ramach których wprowadzane są – obok
tradycyjnych – nowe konstrukcje prawne, adekwatne do ochrony interesów zbiorowych47. Należy
przy tym odróżnić postępowania służące ochronie interesu zbiorowego pewnej grupy, będącego
postacią interesu publicznego, ale niestanowiącego sumy interesów indywidualnych członków tej
grupy (dotyczące m.in. spraw o ochronę zbiorowych interesów konsumentów), od postępowań
mających na celu kolektywną ochronę sumy indywidualnych interesów członków grupy (dotyczą-
ce m.in. spraw o ochronę grupowych interesów konsumentów). Postępowanie to, mimo że służy
dochodzeniu roszczeń indywidualnych przez konsumentów, realizuje też cel ochrony interesów
zbiorowych konsumentów48. Niewątpliwie sprawy o uznanie postanowień wzorca umowy za nie-
dozwolone są sprawami o ochronę zbiorowych interesów konsumentów, albowiem dotyczą one
sporu pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą na gruncie stosowania klauzul abuzywnych. In-
teres zbiorowy konsumentów – w szczególności na gruncie postępowania o uznanie postanowień

43 R. Flejszar, Komentarz do art. 47928 k.p.c. [w:] Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, red. A. Góra-
Błaszczykowska, Warszawa s. 1146.

44 SPH. Rozdział 6. T. Wiśniewski /K. Weitz/ K. Gajda-Roszczynialska, Rozdział 6. Postępowanie w sprawach z zakre-
su ochrony konkurencji i konsumentów, regulacji energetyki, regulacji telekomunikacji i poczty oraz regulacji transportu
kolejowego [w:] Postępowanie sądowe w sprawach cywilnych z udziałem przedsiębiorców, System Prawa Handlowego
Tom 7, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2013, s. 222.

45 Tak m.in. wyrok SN z 29.5.1991 r., III CRN 120/91, OSN 1992, Nr 5, poz. 87; wyrok SN z 24.10.2002 r., I CKN
1465/00, Legalis i wyr. z 13.5.2004 r., III SK 44/04, OSN 2005, Nr 9, poz. 136; wyrok SN z 20.9.2005 r., III SZP
2/05, OSN 2006, Nr 19–20, poz. 312; wyrok SN z 24.1.2012 r., III SK 23/11, OSN 2013, Nr 1–2, poz. 24; wyrok SN
z 18.5.2012 r., III SK 37/11, OSN 2013, Nr 11–12, poz. 143.

46 Szerzej M. Rejdak, Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Komentarz,
Warszawa 2009, taż, Powództwo o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone i zakazanie ich wykorzysty-
wania, KPP 2009, Nr 1, M. Romanowski, W sprawie charakteru i skutków abstrakcyjnej kontroli niedozwolonych posta-
nowień wzorców umownych stosowanych przez przedsiębiorcę, SPP 2010, Nr 3, W. Siedlecki, Postępowanie cywilne.
Zarys wykładu, Warszawa 1977, M. Skory, Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta, Kraków 2005,
A. Świstak, Abstrakcyjna kontrola wzorców umownych w praktyce, PiP 2003, Nr 5, R. Trzaskowski, Przesłanki i skutki
uznania postanowień wzorca umowy za niedozwolone (art. 47936-47945 k.p.c.), Prawo w Działaniu 2008, Nr 6, K. Weitz,
Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, [w:] System Prawa Handlowego, t.
7, Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych, pod red. T. Wiśniewskiego, Warszawa 2007

47 E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2002, s. 354 i n.; M. Bednarek, Wzorce umów w prawie pol-
skim, Warszawa 2005, s. 153; M. Skory, Klauzule abuzywne w prawie umów konsumenckich, Kraków 2005, s. 283 i n.;
H. Ciepła, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2006, s. 1830

48 Szerzej W. Jurasz, Stosowanie niedozwolonych postanowień umownych jako praktyka naruszająca zbiorowe in-
teresy konsumentów. Niedozwolone postanowienia umowne w obrocie nieruchomościami, w: Ochrona konkurencji
i konsumentów w Polsce – wybrane zagadnienia, dodatek specjalny do MoP 2010, Nr 8, s. 17.

130