Page 126 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

interesy indywidualne21, to w konsekwencji interesy zbiorowe, jakkolwiek nie będące prostą sumą
interesów indywidualnych, nie mogą przecież zupełnie abstrahować od tych ostatnich. Istotna jest
wszakże okoliczność, że to nie dla ochrony interesów indywidualnych (względnie ich sumy) zostały
ustanowione przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, lecz przede wszystkim dla
ochrony interesów zbiorowych (chociaż chroniąc interesy zbiorowe w pewnym stopniu obejmuje-
my również protekcją interesy indywidualne). Ochronie interesów indywidualnych służą zasadniczo
przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czy kodeksu cywilnego.

Ochrona zbiorowych interesów konsumentów przewidziana jest w art. 24, który zakazuje sto-
sowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów i wyjaśnia, że pod tym pojęciem
kryją się bezprawne działania przedsiębiorcy godzące w takie interesy22. Przepis ten podaje także
przykłady takich naruszeń. I wskazuje na stosowanie niedozwolonych postanowień umownych
(zakazanych klauzul), czyli takich, które na mocy orzeczenia Sądu Ochrony Konkurencji i Kon-
sumentów powinny być wyeliminowane z obrotu gospodarczego
(w stosunkach z konsumenta-
mi), naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji,
stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych lub czynów nieuczciwej konkurencji. Reasumując,
zbiorowy interes konsumentów oznacza interes szerokiego kręgu (niezindywidualizowanych co
do liczby i tożsamości) konsumentów, zarówno aktualnych, jak i potencjalnych, adresatów bez-
prawnych praktyk stosowanych przez przedsiębiorcę oraz interesy grupy konsumentów, która jest
dostatecznie liczna i charakteryzuje się wspólną cechą23. Postulowane wprowadzenie definicji tego
pojęcia ułatwiłoby dochodzenie roszczeń z tego zakresu. Proponuje się zamieszczenie w art. 24
ust. 3 uokik następującej definicji zbiorowego interesu konsumentów. Zbiorowy interes konsu-
mentów oznacza interes szerokiego kręgu (niezindywidualizowanych co do liczby i tożsamości)
konsumentów – zarówno aktualnych, jak i potencjalnych – adresatów bezprawnych praktyk sto-
sowanych przez przedsiębiorcę oraz interesy grupy konsumentów, która jest dostatecznie liczna
i charakteryzuje się wspólną cechą24.

2. Zakres ochrony

Ochrona zbiorowych interesów konsumentów we właściwym wąskim znaczeniu ma na celu ochro-
nę praw pewnej zgeneralizowanej grupy konsumentów, których interesy doznały lub mogą doznać
uszczerbku w wyniku ich naruszenia. Zbiorowy interes konsumentów zapewnia realizację celów
ogólnospołecznych, takich jak: prawidłowe funkcjonowanie wspólnotowego rynku na zasadach
równouprawnienia, zachowanie konkurencji na rynku, dokonywanie optymalnych wyborów przez
konsumentów, uzyskanie rzetelnej i pełnej informacji, ochronę przed zagrożeniami życia i zdrowia
i przede wszystkim realizuje potrzebę świadomego uczestnictwa w obrocie w transakcji zawieranej
z przedsiębiorcą przy zrozumieniu sensu ekonomicznego i prawnego warunków, na których jest

21 I. Wesołowska, Przesłanki uznania praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, internetowy Kwartalnik
Antymonopolowy i Regulacyjny 2014, nr 4(3), s. 93; Wyrok SN z 10.04.2008 r., III SK 27/07, OSNP 2009, nr 13-14,
poz. 188.

22 Szerzej na temat wykładni pojęcia ,,godzenie w zbiorowe interesy konsumentów ” - M. Sieradzka, Glosa do wyroku
SA w Warszawie z dnia 2 czerwca 2009 r., VI ACa 1323/09, LEX./el.

23 M. Sieradzka, Wykładnia pojęcia „zbiorowy interes konsumentów”…, op. cit., s. 102; M. Sieradzka [w:] K.Kohutek,
M. Sieradzka, Ustawa…, s. 645 i n.; M. Szydło, Publicznoprawna ochrona zbiorowych interesów konsumentów, MoP
2004, nr 17, s.791; D. Miąsik [w:] T. Skoczny, A. Jurkowska, D. Miąsik (red.), Ustawa…; C. Banasiński, E. Piątek (red.),
Ustawa…. Zob. też: wyrok SN z 29.5.2001 r., I CKN 1217/98, OSN 2002/1, poz.13; wyrok SN z 28.1.2002 r. I CKN
112/99, OSNC 2002/11, poz.144; wyrok SN z 12.09.2003 r. I CKN 504/01, niepubl.; wyrok SN z 22.02.2004 r. , III SK
2/04, OSNP 2004/19, s.349; wyrok Sądu Antymonopolowego z 24.01.1991 r., XV Amr 8/90, Wokanda 1992, nr 2, s.39 i
n.; decyzja Prezesa UOKiK z 6.3.2006 r. nr RGD-5/2006, Dz.UrzUOKiK z 2006/2, poz.61.

24 Opinia Grupy Roboczej ds. nowelizacji uokik z 2007 r. przy Centrum Studiów Antymonopolowych i Regulacyjnych
(CARS UW), s. 28, http://www.cars.wz.uw.edu.pl/tresc/doradztwo/06/Opinia_GR_CARS-fin.pdf

126