Page 134 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

w postaci podania przez Prezesa UOKiK do publicznej wiadomości informacji o danym zachowa-
niu przedsiębiorcy i jego prawdopodobnych skutkach w sytuacji, gdy z informacji zgromadzonych
w toku postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów wynikać
będzie, że istnieje szczególnie uzasadnione podejrzenie, iż takie zachowanie przedsiębiorcy narusza
przepisy prawa z zakresu ochrony konsumentów oraz może spowodować znaczne straty lub nieko-
rzystne skutki dla szerokiego kręgu konsumentów68.

Znowelizowane zostały regulacje w zakresie postępowania przed Sądem ochrony konkurencji
i konsumentów z art. 47933 k.p.c. dotyczące kopiowania przez strony oraz innych uczestników
postępowania informacji i dowodów mających charakter oświadczeń, w ramach postępowania są-
dowego. Obecnie jest to możliwe jedynie za pisemną zgodą przedsiębiorcy dobrowolnie poddają-
cego się karze69. Bez pisemnej zgody dopuszczalne jest jedynie sporządzanie odręcznych notatek
z tych dokumentów, pod warunkiem że strony zobowiążą się do ich wykorzystywania jedynie na
potrzeby postępowania toczącego się w tej sprawie. Kopie sporządzone bez zgody przedsiębiorcy
dobrowolnie poddającego się karze nie mogą być wykorzystywane jako dowody w postępowa-
niach sądowych prowadzonych w innych sprawach. W sytuacji, gdy inny sąd cywilny zwróci się
do Sądu ochrony konkurencji i konsumentów o wydanie ww. informacji i dowodów mających
charakter oświadczeń, Sąd ochrony konkurencji i konsumentów będzie mógł przekazać informacje
i dowody mające charakter oświadczeń przedsiębiorcy dobrowolnie poddającego się karze jedynie,
jeśli przedsiębiorca ten wyraził na to pisemną zgodę. Pozostałe informacje i dowody, niebędące
oświadczeniem przedsiębiorcy potwierdzającym stosowanie przez niego niedozwolonej praktyki,
będą mogły być wykorzystywane w toku postępowania.

Skutecznej eliminacji niedozwolonych działań służyć mają zmiany w programie łagodzenia
kar leniency. Umożliwia on uczestnikowi niedozwolonego porozumienia uniknięcie lub obniżenie
sankcji finansowej w zamian za współpracę z Urzędem i dostarczenie informacji na temat zmo-
wy70. Obecnie tylko podmiot, który jako pierwszy poinformuje Urząd o niedozwolonych prakty-
kach, może liczyć na całkowite zwolnienie z kary – pozostali na obniżenie sankcji. Wprowadzone
rozwiązanie, tzw. leniency plus umożliwi przedsiębiorcy, który złoży wniosek jako drugi lub ko-
lejny, uzyskanie dodatkowego obniżenia kary o 30 proc, jeśli poinformuje Urząd o innej zmowie,
której również był uczestnikiem71. W tej drugiej sprawie będzie miał status pierwszego wniosko-
dawcy i uniknie w niej kary finansowej.

Dla profesjonalnych uczestników istotne znaczenie mogą mieć m.in. środki zaradcze, co ozna-
cza, że w decyzji kończącej postępowanie UOKiK będzie miał możliwość wskazania przedsiębior-
cy, jakie działania ma podjąć w celu usunięcia skutków naruszenia lub zaprzestania niedozwolonej
praktyki. Na etapie wszczęcia procedury Prezes UOKiK ma w posiadaniu w zasadzie kompletny
materiał pozwalający mu na wydanie decyzji, dlatego też możliwa jest rezygnacja z możliwości
wykorzystania pozostałych informacji, bez szkody dla przebiegu postępowania. Procedura ta bę-
dzie miała zastosowanie również w stosunku do osób fizycznych, ponoszących odpowiedzialność

68 Powyższa regulacja została wprowadzona celem informowania opinii publicznej (w tym konsumentów) o toczących
się przed Prezesem UOKiK postępowaniach. ej będzie to formie (bazy danych, listy) oraz jaki będzie zakres informacji
udostępnionych konsumentom, a także klucz w doborze udostępnianych informacji. Wskazać należy, iż już obecnie Pre-
zes UOKiK stara się informować konsumentów o toczących się postępowaniach, nawet jeśli nie została wydana jeszcze
decyzja administracyjna (np. Centrum Energetyczne czy Telekomunikacja Novum). Nowelizacja – jak rozumiem – ma
tym zagadnieniem zająć się w sposób kompleksowy.

69 Odmienne rozwiązanie, pozwalające na wykorzystanie oświadczeń, osłabiłoby znacznie atrakcyjność procedury dla
przedsiębiorców i ograniczyłoby ich zaufanie do Urzędu. Oświadczenia takie mogłyby być wykorzystywane jako dowód
w sporach przed sądami cywilnymi (między przedsiębiorcą poszkodowanym praktyką a przedsiębiorcą stosującym tę
praktykę), dotyczącymi roszczeń odszkodowawczych - brak odpowiedniej ich ochrony w postępowaniu przed Prezesem
UOKiK powodowałby, jak należy przypuszczać, znaczną ostrożność przedsiębiorców w korzystaniu z ww. procedury.

70 Sposób postępowania reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu i trybu
postępowania z wnioskiem o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej obniżenie, RM-110-122-14.

71 Szerzej K. Plata – Gardas, Leniency i lenienicy plus w świetle propozycji zmian do ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentów. PUG 2013, nr 2 s. 15 i n.

134