Page 121 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

energii elektrycznej. Dla zobrazowania tej tezy warto wskazać konsekwencje użycia przez przed-
siębiorstwo energetyczne wzorca umownego, które w bardzo widoczny sposób łączą publiczny
i prywatny system ochrony „najsłabszego” uczestnika obrotu energią. Po pierwsze, stosowanie
adhezyjnego sposobu zawarcia umowy powoduje lepszą ochronę konsumenta – odbiorcy przed
abuzywnymi klauzulami umownymi. Po drugie, w jasny sposób ustalono w Kodeksie cywilnym
przesłanki inkorporacji wzorca i jego ewentualnej zmiany (art. 384 k.c. i art. 3841 k.c.), przez co
konsument – odbiorca nie zostanie zaskoczony nowym ustaleniem wzajemnych praw i obowiąz-
ków. Po trzecie, masowość obrotu pozwala na ingerowanie w działalność przedsiębiorstw ener-
getycznych Prezesa UOKIK, który czuwa nad nienaruszaniem zbiorowych interesów konsumen-
tów przez stosowanie w tych wzorcach umownych niedozwolonych postanowień umownych31.
Po czwarte, posługiwanie się wzorcami umownymi pozwala odbiorcy na zapoznanie się z treścią
wiążącego do w przyszłości stosunku prawnego, a tym samym umożliwia mu podjęcie przemy-
ślanej decyzji w tej kwestii. Wskazane regulacje w pierwszej kolejności stanowią zaporę przed
niekorzystnym rozłożeniem praw i obowiązków konsumenta – odbiorcy w stosunkach z przedsię-
biorstwem energetycznym. Na marginesie można również dodać, że specyfika tego rynku powodu-
je, iż organizacje krajowe oraz międzynarodowe opracowują i propagują stosowanie określonych
wzorców umownych w obrocie energią oraz zasady dobrych praktyk sprzedawców energii elek-
trycznej, co wpływa na jakość świadczonych usług przez te przedsiębiorstwa32.

Nie można również zapomnieć, że system wsparcia konsumenta na rynku energetycznym świadcze-
nia usług przesyłowych, gdzie na przedsiębiorstwach dystrybucyjnych ciąży na jego rzecz obowiązek
przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Ponadto na pewnych kategoriach przedsiębiorstw energe-
tycznych ciąży wręcz obowiązek zawarcia umowy będącej podstawą dostarczania energii. Przepisy
prawa energetycznego zapewniają również odpowiedni standard jakościowy nie tylko wobec przed-
miotu tych stosunków prawnych, ale także wobec sposobu traktowania konsumenta przez przedsiębior-
stwo energetyczne. Nie sposób w tym miejscu przeoczyć, że Prawo energetyczne wpływa również na
zabezpieczenie interesów ekonomicznych konsumenta – odbiorcy poprzez wdrożenie odpowiednich
wytycznych wpływających na sposób kształtowania cen za zużytą energię elektryczną.

Biorąc powyższe pod uwagę można uznać, że ze względu na kompleksową ochronę konsumenta
– odbiorcy na rynku energetycznym i występowanie wielu sprzyjających instytucji czysto funkcjo-
nalne wyodrębnienie z konsumenckiego obrotu energią elektryczna wydaje się wysoce uzasadnione.
Jednakże zupełnie inną kwestią jest to, czy konsument w ogóle zdaje sobie sprawę z normatywnie
zagwarantowanej pozycji i środków składających się na nią w sektorze energetycznym. Albowiem
największym przeciwnikiem na tym rynku może być nie przedsiębiorstwo energetyczne, ale właśnie
własna niewiedza konsumenta.

31 Przegląd zarejestrowanych klauzul niedozwolonych u E. Zelek, Najczęstsze niedozwolone postanowienia umowne
stosowane przez przedsiębiorstwa energetyczne, (w:) Regulacja – innowacja w sektorze energetycznym, red. A. Wala-
szek-Pyzioł, Legalis (dostęp 3.03.2015).

32 Na arenie międzynarodowej będzie to the European Federation of Energy Traders, natomiast na obszarze krajowym
będzie to Towarzystwo Obrotu Energią.

121