Page 120 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

taryfy jako wzorce umowne urosły do rangi „energetycznego lex contractus”27. Bez wątpienia
taryfa jest dokumentem, które składa się z dwojakiego rodzaju postanowień. Po pierwsze, taryfy
określają zbiór cen i stawek opłat. Po drugie, taryfa zawiera regulacje związane z warunkami jej
stosowania. Wskazane rozróżnienie pozwala na wskazanie instrumentów ochronnych konsumen-
ta-odbiorcy, które nieodzownie łączą się wzorcami umownymi. Nie wydaje się możliwe uznanie za
abuzywne postanowienia, które określa wysokość ceny lub opłat. Głównym czynnikiem gwaran-
tującym określenie ich wysokości na poziomie odpowiadającym wymogom prawa energetycznego
oraz pośrednio cywilistycznie ujętym dobrym obyczajom będzie ingerencja organu regulacyjnego.
Podobnie będzie przy ocenie warunków stosowania ustalonych cen i opłat, aczkolwiek nie jest
wykluczone, że rozkład praw i obowiązków pomiędzy kontrahentami będzie pozwalać na uznanie
danej klauzuli za niedozwoloną, pomimo jej zatwierdzenia przez Prezesa URE. Kolejnym środ-
kiem ochronnym dla odbiorcy – konsumenta będzie moment związania nową taryfą zmieniającą
dotychczasowe zasady rozliczeń. W literaturze, jak i w orzecznictwie pojawiła się wątpliwość
według jakiego przepisu rozstrzygnąć ten problem, a więc powołać się na art. 3851 k.c., który uza-
leżnił by wiązanie nowej taryfy od spełnienia przesłanek z art. 384 k.c. i niewypowiedzenia umo-
wy przez odbiorcę, czy też art. 47 ust. 4 pr. ener. w nawiązaniu do treści art. 5 ust. 5 i 6. Z punktu
widzenia konsumenta – odbiorcy nie pozostawało to bez znaczenia, bowiem prawo energetyczne
w tych przepisach wskazywało na obowiązek wprowadzenia nowej taryfy po 14 dniach od opub-
likowania, ale nie później niż 45 dni, przy czym na przedsiębiorcy energetycznym ciążył jedynie
obowiązek powiadomienia odbiorcy o podwyżce cen lub stawek opłat za dostarczaną energię okre-
śloną w zatwierdzonych taryfach, w ciągu jednego okresu rozliczeniowego od dnia tej podwyżki.
Z tych dwóch skrajnych rozwiązań ostatecznie wybrano koncepcję art. 47 ust. 4 w zw. z 5 ust. 6 pr.
ener. twierdząc, że zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i opublikowana taryfa
zmieniająca ceny energii w czasie trwania stosunku prawnego wynikającego z umowy sprzedaży
energii wiąże odbiorcę w terminie określonym w umowie, w granicach przewidzianych w art. 47
ust. 428. Przywołane orzeczenie siedmiu sędziów z 2006 r. rozstrzygnęło również problem cywili-
stycznej kwalifikacji cen zawartych w taryfach, bowiem ani przepisy Kodeksu cywilnego, ani usta-
wa o cenach nie pozwalały rozstrzygnąć, czy te stawki będą należeć do cen maksymalnych29 (art.
538 k.c.), czy sztywnych (540 k.c.). Zaliczenie do jednej albo drugiej grupy pozwalało rozwiązać
dalszy problem związany z dopuszczalnością zmiany ceny nie przekraczając oczywiście wartości
wyrażonej w taryfie, co wiązało się możliwością zmiany umowy sprzedaży energii na zasadach
w niej przewidzianych lub określonych przepisami kodeksu cywilnego. Niedopuszczalność zmian
cen zatwierdzonych przez Prezesa URE chroni konsumenta – odbiorcę przed swobodnym uzna-
niem przedsiębiorstwa energetycznego30.

4. Podsumowanie

Przeprowadzona analiza pozwala uznać, że w sektorze energetycznym można odnaleźć protek-
cjonistyczne działania wobec konsumentów – odbiorców na każdym etapie ich uczestnictwa
w detalicznym obrocie energią elektryczną. Połączenie konsumenckich środków ochronnych wraz
z strukturą sektora energetycznego i osłonową pozycją odbiorców końcowych, powoduje, że be-
neficjent tych regulacji ma sprawnie chronione interesy już od próby samego wejścia na rynek

27 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2010 r., II CSK 595/09, Legalis.
28 Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 r., III CZP 111/06, Legalis.
29 Tak np. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2006 r., IV CSK 97/06, LEX nr 465617
30 W uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 r., III CZP 111/06, Legalis stwierdzo-
no ponadto Zgodnie z art. 45 ust. 4 PrEnerg, przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w ta-
ryfach dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia.
Poza tym ściśle uregulowane w rozporządzeniu systemowym zasady zaliczania poszczególnych odbiorców energii do
grup taryfowych, dla których stosuje się jeden zestaw cen lub stawek opłat i warunków ich stosowania.

120