Page 115 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

dokonanie z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospo-
darczą lub zawodową, a za taka należy uznać zawarcie umów o dostarczenie energii w celu jej
zużycia na potrzeby swojego gospodarstwa domowego. Można wskazać, że prawo energetyczne
dosłownie wyposaża konsumenta aktywizującego się na rynku energetycznym w nowe instrumen-
ty, które w sposób kompleksowy wzmacniają jego pozycje jako odbiorcę wobec przedsiębiorstw
energetycznych. Skumulowanie u jednego podmiotu korzyści płynących z ochronnego podejścia
ustawodawcy do konsumentów i do odbiorców końcowych rodzi potrzebę kompleksowego podej-
ścia do instrumentów tę ochronę tworzących. Na tej podstawie konsumencki obrót energią oznacza
detaliczny handel energią, który odbywa się pomiędzy przedsiębiorstwem energetycznym a bene-
ficjentem regulacji konsumenckich (chroniących indywidualne, jak i zbiorowe interesy konsumen-
tów) oraz prawnoenergetycznych (otaczających ochroną odbiorców w gospodarstwie domowym).
W ten sam sposób należy patrzeć na pozycję konsumenta – odbiorcy na rynku energetycznym oraz
na przysługujące mu środki ochrony, które w ostatecznym rozrachunku mają znieść rażącą dyspro-
porcję w faktycznej możliwości kształtowania stosunków prawnych na rynku energetycznym.

3. Konsumencki obrót energią elektryczną, czyli relacje pomiędzy
przedsiębiorstwem energetycznym a konsumentem – odbiorcą

3.1 Przyłączenie do sieci jako podstawowy wymóg udziału w obro-
cie energią elektryczną

Rynek energetyczny należy do sektora sieciowego, więc bez dostępu do odpowiedniej infrastruk-
tury nie jest możliwy udział w obrocie energią elektryczną, a tym samym nawiązywanie jakichkol-
wiek stosunków umownych z przedsiębiorstwem energetycznym. Działania podejmowane w celu
przyłączenia do sieci będą siłą rzeczy pierwszą okazją do nawiązania relacji z przedsiębiorstwem
energetycznym. Konieczność zapewnienia dostępu do sieci jest na tyle istotna, że już na tym etapie
ustawodawca wprowadził instytucje, które mają wesprzeć przyszłego odbiorcę. W myśl art. 7 ust.
1 na przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucja energii elektrycznej
został nałożony obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, co gwarantuje podmiotom ubie-
gającym się o przyłączenie uzyskanie kluczowego instrumentu w obrocie energią. Przedsiębiorstwo
świadczące usługi przesyłania lub dystrybucji na zasadzie równoprawnego traktowania musi zawrzeć
umowę o przyłączenie, jeśli ubiegający się o to podmiot spełni techniczne i ekonomiczne warunki
przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii. Wdrożenie takiego mechanizmu niesie za
sobą korzystne konsekwencje dla przyszłych odbiorców energii, ponieważ przedsiębiorstwo energe-
tyczne nie może kierować się wyłącznie własnym interesem gospodarczym. Nie budzi większych
zastrzeżeń, że obowiązek nałożony w art. 7 ust. 1 pr. ener. w relacjach pomiędzy przedsiębiorcą a od-
biorcą ma charakter prywatnoprawny. Zatem przedsiębiorstwo energetyczne musi zrezygnować

A. Powałowski, D. Skutecka, Miejsce odbiorcy na rynku energii wobec zachodzących na nim procesów z uwzględ-
nieniem zmian w tzw. trójpaku energetycznym, (w:) Regulacja – innowacja w sektorze energetycznym, red. A. Wala-
szek-Pyzioł, Legalis (dostęp 3.03.2015). Autorzy słusznie zaznaczają, że odbiorca przemysłowy z uwagi na to, że jest
podmiotem profesjonalnym, jest w stanie wypracować sobie instrumenty ochronne, których odbiorca końcowy przez
swoja pozycję na tym rynku nie może wykorzystać, stad też wymaga szczególnych regulacji ochronnych.

Zob. M. Nowaczek – Zaremba, D. Nowak, w: M. Swora, Z. Murasa (red.) Prawo energetyczne. Komentarz, Warsza-
wa 2010, s. 516.

W literaturze w kwestii charakteru i natury obowiązku wyrażonego w tym przepisie jest spór pomiędzy koncepcja
o wyłącznie publicznoprawnym lub prywatnoprawnym obowiązku zawarcia umowy. Zob. w tej kwestii J. Pokrzyw-
niak, Umowa o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej, gazowej lub ciepłowniczej oraz obowiązek jej zawarcia.
Zagadnienia cywilnoprawne, Warszawa 2013, s. 165 – 169, dokonujący przeglądu orzecznictwa i stanowiska doktryny
w tej materii. Autor ostatecznie dochodzi do wniosku, że obowiązek ten ma złożoną naturę prawną, przez co może być
klasyfikowany jako publicznoprawny lub prywatnoprawny, jeśli przyjmie się perspektywę interesu chronionego przez
tę instytucję (s. 195).

115