Page 85 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

mogłaby zostać określona jako udostępniana przez sądy powszechne lub inne podmioty działają-
ce na ich rzecz w trybie ciągłym, na odległość – za pomocą systemów teleinformatycznych, na
indywidualne żądanie usługobiorcy, którym może być każdy podmiot mający zdolność prawną.
Element kosztów systemu informatycznego oraz opłat za świadczone usługi wymiaru sprawiedli-
wości został w tej definicji świadomie pominięty. Za niektóre usługi elektroniczne wymiaru spra-
wiedliwości pobierana jest opłata sądowa10, są one świadczone na odległość za pomocą różnych
urządzeń i na indywidualne życzenie (pozew, wniosek itp.). Niemniej jednak analiza treści samej
preambuły dyrektywy o handlu elektronicznym pozbawia złudzeń, że elektroniczna usługa wy-
miaru sprawiedliwości jest usługą społeczeństwa informacyjnego poddaną regulacji w tym akcie
prawa unijnego. Artykuł 1 ust. 5 pkt 5 dyrektywy o handlu elektronicznym wskazuje, że dyrekty-
wa nie ma zastosowania do następujących rodzajów działalności w zakresie usług społeczeństwa
informacyjnego: działalności notariuszy lub zawodów równorzędnych w zakresie, w jakim wiążą
się one z bezpośrednim i szczególnym udziałem w wykonywaniu władzy publicznej, czy reprezen-
towaniu klienta oraz obrony jego interesów przed sądami11.

Przyjmując możliwość wykorzystania drogi elektronicznej do realizacji usług wymiaru spra-
wiedliwości, mamy do czynienia z potencjalnym polem ustanowienia tzw. „elektronicznej usługi
wymiaru sprawiedliwości”, czyli usługi wymiaru sprawiedliwości świadczonej drogą elektronicz-
ną. A zatem, jeżeli chcemy mówić o elektronicznych usługach wymiaru sprawiedliwości, to mu-
simy zapewnić możliwość ich świadczenia wyłącznie drogą elektroniczną12. Pewną próbę ustano-
wienia elektronicznych usług publicznych ustawodawca podjął w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r.
o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne13, która znowelizowała
szereg innych aktów prawnych i która ujednoliciła, przynajmniej częściowo, terminologię w za-
kresie pojęć: „informatyczny nośnik danych” oraz „dokument elektroniczny”14.

rzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmi-
towana za pomocą sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne.
Z kolei usługodawca to osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej,
która prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową świadczy usługi drogą elektroniczną. Jak
widać, sąd powszechny nie mieści się tym pojęciu, a elektroniczne usługi wymiaru sprawiedliwości trudno zaliczyć do
usług świadczonych drogą elektroniczną, regulowanych wymienioną ustawą.

Np. przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego, która jest komórką organizacyjną Ministerstwa Spra-
wiedliwości; zob. § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie ustroju i or-
ganizacji Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego oraz trybu i sposobu udzielania informacji z Krajowego
Rejestru Sądowego i wydawania kopii dokumentów z katalogu, a także struktury udostępnianych informacji o podmiotach
wpisanych do Rejestru oraz cech wydruków umożliwiających ich weryfikację z danymi w Rejestrze, Dz. U. z 2011 r. Nr
297, poz. 1760.

10 Np. od wniesienia pozwu elektronicznym postępowaniu upominawczym; zob. ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosz-
tach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1025).

11 Na temat zakresu obowiązywania dyrektywy o handlu elektronicznym zob. szer. np. D. Kot, Dyrektywa Unii Euro-
pejskiej o handlu elektronicznym i jej implikacje dla prawa cywilnego, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2001 r. Nr 1, s.
40; P. Polański, Europejskie prawo handlu elektronicznego, Warszawa 2014.

12 Zob. G. Bliźniuk, Usługi publiczne z perspektywy Europy, Gmina. Magazyn samorządowy, http://www.magazyn-
gmina.pl/index.php?option=com_k2&view=item&id=246:uslugi-publiczne-z-perspektywy-europy.

13 T.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1114; dalej: ustawa o informatyzacji.
14 Zob. art. 61 ust. 1 ustawy o informatyzacji: „Ilekroć w przepisach dotyczących informatyzacji zawartych w odrębnych
ustawach jest mowa o: 1) elektronicznym nośniku informacji, elektronicznym nośniku informatycznym, elektronicznym
nośniku danych, komputerowym nośniku informacji, komputerowym nośniku danych, nośniku elektronicznym, nośniku
magnetycznym, nośniku informatycznym albo nośniku komputerowym - należy przez to rozumieć, w przypadku wąt-
pliwości interpretacyjnych, informatyczny nośnik danych, o którym mowa w art. 3 pkt 1 niniejszej ustawy; 2) danych
elektronicznych, danych w postaci elektronicznej, danych w formie elektronicznej, danych informatycznych, informacjach
w postaci elektronicznej albo informacjach w formie elektronicznej - należy przez to rozumieć, w przypadku wątpliwości
interpretacyjnych, dokument elektroniczny, o którym mowa w art. 3 pkt 2 niniejszej ustawy”.

85