Page 84 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

wiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd. Inaczej rzecz ujmując celem jest „dążenie sądu, jako
organu państwa, spełniającego swe funkcje w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, do udzielania
ochrony prawnej w sposób zabezpieczający również interesy osób trzecich i całego społeczeństwa,
do likwidacji stanu patologicznego i wprowadzenia stanu pewności, do zabezpieczenia ogólne-
go porządku prawnego, do ochrony autorytetu państwa przez zabezpieczenie poszanowania jego
ustaw i ich wykonania”.

Oczywistym jest, że sąd powszechny nie posiada statusu przedsiębiorcy, nie zawiera umowy
w rozumieniu prawa cywilnego ze stroną postępowania sądowego. A jednak świadczy usługę pub-
liczną polegającą na rozstrzyganiu sporów o prawo, jako trzecia władza ma również silniejszą
pozycję niż strona postępowania. Prawna doniosłość funkcji, jaką pełni wymiar sprawiedliwości,
nie pozostaje bowiem w opozycji do postrzegania przypisanych do realizacji zadań jako usług,
aczkolwiek usług publicznych, a interesariuszy jako konsumentów tych usług.

Pojęcie usługi publicznej nie zostało zdefiniowane w prawodawstwie unijnym i krajowym.
W doktrynie do kategorii usług publicznych zalicza się tylko te usługi, które służą osiąganiu celów
wyższych, stanowiąc o być albo nie być wspólnoty obywateli, co pozostaje koherentne z przed-
stawioną koncepcją wymiaru sprawiedliwości. Usługi publiczne można zdefiniować jako dobra
publiczne, w stosunku do których niemożliwe jest wykluczenie kogokolwiek z korzystania z nich.
Są to dobra, które niezależnie od liczby korzystających posiadają określoną wartość, której nie
naruszają kolejni użytkownicy. Czynności zaspokajające potrzeby porządkowo – organizacyjne
społeczeństwa świadczone przez instytucje wymiaru sprawiedliwości zaliczane są do usług ogól-
nospołecznych w ramach usług publicznych.

W praktyce podobnie przyjmuje się, że usługa publiczna dotyczy wszystkich potrzeb obywateli,
obsługiwanych bezpośrednio przez instytucje publiczne albo przez instytucje niepubliczne w imie-
niu instytucji publicznych oraz że usługa publiczna jest realizowana w trybie ciągłym, ma charak-
ter powszechny, niedyskryminujący kogokolwiek i jest realizowana po najniższych możliwych
kosztach. Bazując na tej definicji, jak również na definicjach usługi społeczeństwa informacyj-
nego czy świadczenia usług drogą elektroniczną, elektroniczna usługa wymiaru sprawiedliwości

Por. Z. Czeszejko-Sochacki, O wymiarze sprawiedliwości w świetle Konstytucji, międzynarodowych standardów
i praktyki, „Państwo i Prawo”, 1999 r., nr 9, s. 4–5; K. Piasecki, Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce, War-
szawa 1995 r., s. 6; S. Sagan, Konstytucyjne organy ochrony prawnej, [w:] S. Sagan (red.), Organy i korporacje ochrony
prawa, Warszawa 2001 r., s. 23.

Z. Resich, Istota procesu cywilnego, Warszawa 1985 r., s. 79.
B. Kożuch, A. Kożuch, Istota współczesnych usług publicznych [w:] B. Kożuch, A. Kożuch (red.), „Usługi publicz-
ne. Organizacja i zarządzanie”, Kraków, 2011, s. 34-39.
Zob. G. Bliźniuk, Usługi publiczne z perspektywy Europy, Gmina. Magazyn samorządowy, http://www.magazyn-
gmina.pl/index.php?option=com_k2&view=item&id=246:uslugi-publiczne-z-perspektywy-europy.
Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów
prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego
(dyrektywa o handlu elektronicznym), Dz. Urz. UE seria L Nr 178 z dnia 17 lipca 2000 r., s. 1; dalej: dyrektywa o handlu
elektronicznym, odwołuje się do definicji usług społeczeństwa informacyjnego. Są to wszystkie usługi świadczone nor-
malnie za wynagrodzeniem, na odległość, za pomocą urządzeń elektronicznych do przetwarzania (łącznie z kompresją
cyfrową) oraz przechowywania danych, na indywidualne żądanie usługobiorcy. Zob. pkt 17 preambuły dyrektywy o
handlu elektronicznym: „Definicja usług społeczeństwa informacyjnego obowiązuje już w prawie wspólnotowym w
dyrektywie 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania
informacji w zakresie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego oraz
w dyrektywie 98/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 listopada 1998 r. w sprawie prawnej ochrony usług
opartych lub polegających na warunkowym dostępie; definicja ta obejmuje wszystkie usługi świadczone normalnie za
wynagrodzeniem, na odległość, za pomocą urządzeń elektronicznych do przetwarzania (łącznie z kompresją cyfrową)
oraz przechowywania danych, na indywidualne żądanie usługobiorcy; usługi te, określone w indykatywnym wykazie
w załączniku V do dyrektywy 98/34/WE, które nie obejmują przetwarzania i przechowywania danych, nie są objęte
niniejszą definicją”.
Zob. art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz.
1422). Jest to wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych
na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwa-

84