Page 137 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

wytoczenia powództwa w sprawie o uznanie tego samego postanowienia (w tym samym wzorcu)
za niedozwolone (47943 kpc); postanowienie niedozwolone nadal wpisywane byłoby do rejestru).
W zakresie postępowania w sprawie stosowania przez przedsiębiorcę praktyk naruszających zbio-
rowe interesy konsumentów polegających na stosowaniu niedozwolonych postanowień wzorca,
Prezes UOKiK sam oceniałby, czy dane postanowienie jest niedozwolone (np. opierając się na
postanowieniach wpisanych do rejestru), miałby również możliwość nałożenia kary. Odnośnie do
rejestru klauzul, zmianie uległaby jego funkcja – miałby on charakter edukacyjno-informacyjny,
klauzule w nim zapisane stanowiłyby wskazówkę co do ewentualnej abuzywności klauzul tożsa-
mych z wpisanymi do rejestru (rejestr miałby ułatwiać ocenę zasadności wytoczenia powództwa
w trybie kontroli abstrakcyjnej przez podmiot zainteresowany) ze względu na postulaty, rejestr zo-
stałby udoskonalony poprzez usprawnienie sposobu wyszukiwania, wyroki zamieszczane byłyby
z uzasadnieniami81.

Tymczasem druk 3662, który wpłynął 10 lipca 2015 r., w związku z narastającym w Polsce
problemem tzw. missellingu, czyli sprzedaży produktów niedopasowanych do potrzeb konsumenta
przewiduje zlikwidowanie postępowania sądowego w tym przedmiocie. Prezes UOKiK, w decy-
zji administracyjnej, rozstrzygałby o niedozwolonym charakterze postanowienia wzorca umowy
i zakazywał jego dalszego wykorzystywania, mogąc jednocześnie określić środki usunięcia trwa-
jących skutków naruszenia zakazu. Zgodnie z proponowanym art. 23b. 1 projektu, Prezes Urzędu
wydaje decyzję o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone i zakazującą jego wyko-
rzystywania, jeżeli stwierdzi naruszenie zakazu określonego w art. 23a. W decyzji Prezes Urzędu
przytacza treść postanowienia wzorca umowy uznanego za niedozwolone. W decyzji, o której
mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia za-
kazu, o którym mowa w art. 23a, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do poinformowania
konsumentów, będących stronami umów zawartych na podstawie wzorca, o którym mowa w ust. 1,
o uznaniu za niedozwolone postanowienia tego wzorca – w sposób określony w decyzji i złożenia
jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. Postępo-
wanie to zostałoby uregulowane w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów w Rozdziale 3a
Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Wprowadze-
nie kontroli postanowień wzorców w trybie administracyjnym podlegałoby kontroli sądowej. Re-
jestr klauzul niedozwolonych zostałby zastąpiony przez rejestr decyzji UOKiK. Zmiany dotyczące
systemu kontroli abstrakcyjnej postanowień wzorców umowy mają na celu eliminację problemów
w jego funkcjonowaniu – wnoszenie pozwów o stwierdzenie abuzywności jedynie w celach za-
robkowych, rozbieżności w doktrynie i orzecznictwie dotyczące tzw. rozszerzonej prawomocności
wyroku wpisanego do rejestru. Kontrola abstrakcyjna wzorców stanie się dzięki temu szybsza
i sprawniejsza.

5. Podsumowanie

Ochrona zbiorowych interesów konsumentów jest istotnym elementem dodatkowego zabezpieczenia
interesów konsumentów w przypadku naruszania ich praw przez przedsiębiorców. Szczególne zna-
czenie ma wzmocnienie skuteczności stosowania przepisów dotyczących zakazu praktyk naruszają-
cych zbiorowe interesy konsumentów. Istnieje w tym przedmiocie konieczność stworzenia nowych
instrumentów wdrażania polityki konsumenckiej, które, z jednej strony, umożliwią skuteczniejsze
egzekwowanie prawa w przypadku wystąpienia naruszenia, a z drugiej będą służyć efektywniejsze-
mu informowaniu konsumentów o występujących, choćby potencjalnie, zagrożeniach, po to by dać
konsumentom czas na reakcję i zapobieżenie z ich strony szkodliwym skutkom praktyki.

Część z tych postulatów została zrealizowana w wyniku nowelizacji, która weszła w życie 18
stycznia 2015 r. Praktyczne znaczenie miało wprowadzenie do ustawy publicznego ostrzegania

81 B. Wyżykowski, Abstrakcyjna kontrola postanowień wzorców umów, PPH 2013, nr 10, s. 39.

137