Page 101 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

dokumencie gwarancyjnym). Zasadniczym zaś celem gwarancji jest ochrona interesu kupującego,
który – w przypadku jej udzielenia – nabywa prawo do wyeliminowania wady na koszt gwaranta,
aby móc korzystać z zakupionej rzeczy zgodnie z przeznaczeniem.

Dotychczasowe uregulowanie gwarancji, tzn. sprzed nowelizacji kodeksu cywilnego wprowa-
dzonej ustawą o prawach konsumenta, było niejednolite. W literaturze przedmiotu wyróżniano
gwarancję komercyjną, zwaną też europejską i gwarancję kodeksową (umowną), dla których były
dwie osobne podstawy prawne. Pierwsza – normowana przez przepisy księgi trzeciej, tytułu XI
działu III k.c. o gwarancji jakości (art. 577–582 k.c.) – miała zastosowanie w odniesieniu do ku-
pujących, którzy nie mieli statusu konsumenta. Natomiast w przypadku kupujących konsumentów
obowiązywała zasadniczo odrębna regulacja gwarancji zawarta w art. 13 ustawy z 2002 r. o szcze-
gólnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego. Zgodnie przy
tym z treścią art. 1 ust. 4 u.s.k. do sprzedaży konsumenckiej nie stosowało się art. 556–581 k.c.
Z kolei przepisy o gwarancji z ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (art.
13 u.s.k.) – na mocy jej art. 1 – nie znajdowały zastosowania do sprzedaży energii elektrycznej,
jak również do wody i gazu, chyba że były sprzedawane w ograniczonej ilości lub w określonej
objętości (art. 1 ust. 2 u.s.k.) oraz do sprzedaży egzekucyjnej, a także do sprzedaży dokonywanej
w postępowaniu upadłościowym albo innym postępowaniu sądowym (art. 1 ust. 3 u.s.k.).

Przepisy, które były zawarte w ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej,
a odnosiły się do gwarancji, stanowiły wyraz implementacji postanowień art. 6 dyrektywy
1999/44/WE w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych
z tym gwarancji. Na gruncie art. 13 ustęp 1 u.s.k. udzielenie kupującemu gwarancji następowało
bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym
lub reklamie, odnoszących się do towaru konsumpcyjnego; określało ono obowiązki gwaranta
i uprawnienia kupującego, w przypadku gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właś-
ciwości wskazanej w tym oświadczeniu. Nie było uważane za gwarancję takie oświadczenia, które
nie kształtowało obowiązków gwaranta. Sprzedawca udzielający gwarancji wydawał kupującemu
wraz z towarem dokument gwarancyjny; powinien był także sprawdzić zgodność znajdujących się
na towarze oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych
umieszczonych na towarze zabezpieczeń (art. 13 ustęp 2). Oświadczenie gwaranta powinno było
być sformułowane zgodnie z wymogami określonymi w art. 3 ust. 1 zdanie pierwsze u.s.k. (art. 13
ustęp 3). W dokumencie gwarancyjnym koniecznym było zamieszczenie podstawowych danych
potrzebnych do dochodzenia roszczeń z gwarancji, w tym w szczególności nazwę i adres gwaranta
lub jego przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony
gwarancyjnej. Ponadto powinno było zostać w nim zawarte stwierdzenie, że gwarancja na sprze-
dany towar konsumpcyjny nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wy-
nikających z niezgodności towaru z umową (art. 13 ustęp 4). Uchybienie wymaganiom, o których
mowa w ustępach 2 i 4 oraz art. 3 ust. 1 zdanie pierwsze u.s.k., nie wpływało na ważność gwarancji
i nie pozbawiało kupującego wynikających z niej uprawnień.

Umieszczenie uregulowania odnoszącego się do gwarancji w dwóch różnych aktach prawnych
– w ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, jak również w kodeksie cywil-
nym – było powszechnie krytykowane w literaturze prawniczej. Kupujący znajdujący się w kon-
kretnych stanach faktycznych nie wiedzieli, która z ustaw ma do nich zastosowanie (np. w sytuacji
zakupu drukarki przez lekarza, który prowadził prywatną praktykę lekarską). Wyrażano pogląd, że
należałoby ujednolicić stosowanie przepisów o gwarancji poprzez zamieszczenie ich w kodeksie
cywilnym, bowiem ma on charakter aktu podstawowego. Ponadto postanowienia art. 13 u.s.k.
uważano za zbyt lakoniczne, zważywszy na fakt, że wymagania kierowane w odniesieniu do gwa-

W. J. Katner (w:) J. Rajski (red.), System..., t. 7, s. 147; J. Skąpski (w:) S. Grzybowski (red.) System..., t. III, cz. 2, s. 151.
W. J. Katner (w:) J. Rajski (red.), System..., t. 7, s. 149; tenże (w:) S. Włodyka (red.), System..., t. 5, s. 878; zob. też
R. Stefanicki, Ochrona konsumenta w świetle ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, Warszawa
2006, s. 306.

101