Page 99 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

nego miejsca, w którym takie informacje byłyby zagregowane73. Często internetowych oficjalnych
serwisach (np. w Biuletynie Informacji Publicznej danego sądu bądź Ministerstwa Sprawiedliwości)
znajdują się nieaktualne informacje. Brak również jednolitych standardów dotyczących obowiązków
informacyjnych wobec konsumenta elektronicznych usług wymiaru sprawiedliwości.

Po drugie, brak „jednego okienka” dostępowego do elektronicznych usług wymiaru sprawied-
liwości i informacji o ich uruchomieniu. W zasadzie każda usługa obsługiwana jest przez inny
system teleinformatyczny i portal internetowy o innym adresie.

Po trzecie, konsument korzystający z wielu elektronicznych usług wymiaru sprawiedliwości po-
siada wiele loginów i haseł służących do obsługi wielu portali. Brak bowiem jednolitego mechani-
zmu uwierzytelniania dla e-usług wymiaru sprawiedliwości.

Po czwarte, brakuje prawnych procedur reklamacyjnych wobec niedziałającej lub błędnie funk-
cjonującej elektronicznej usługi wymiaru sprawiedliwości (systemu teleinformatycznego); w efek-
cie organy władzy publicznej nie ponoszą odpowiedzialności w tym zakresie. W aktualnym stanie
prawnym pozostają jedynie próby interpretacji przepisów procedur sądowych w przypadku nieza-
chowania terminu do dokonania czynności procesowej za pomocą systemu teleinformatycznego
w kierunku instytucji przywrócenia terminu. Nie istnieją żadne procedury reklamacyjne dla kon-
sumenta w przypadku chęci wykonania innej czynności za pomocą systemu teleinformatycznego,
który nie funkcjonuje, np. pobrania odpisu z księgi wieczystej.

Po piąte, ustawa o informatyzacji w bardzo niewielkim zakresie dotyka praw konsumenta elek-
tronicznych usług publicznych, np. definiując pojęcia: „katalog usług”, „zakres użytkowy doku-
mentu elektronicznego” czy określając „zasady wymiany informacji drogą elektroniczną, w tym
dokumentów elektronicznych, pomiędzy podmiotami publicznymi a podmiotami niebędącymi
podmiotami publicznymi”.

Po szóste, co raczej oczywiste, regulacje chroniące konsumenta nie obejmują konsumentów
e-usług publicznych.

Po siódme, potrzebna jest orientacja na konsumenta usług publicznych przy tworzeniu prawa,
jak i określaniu wymagań dla systemów teleinformatycznych udostępniających usługi publicz-
ne. Obecnie do najpoważniejszych mankamentów stanu prawnego należą m.in.: brak wyraźnych
wskazówek ustawodawcy odnośnie zadań dotyczących informatyzacji sądów, jakie Minister Spra-
wiedliwości miałby realizować, decentralizacja projektów informatycznych poprzez prowadzenie
ich przez władze poszczególnych sądów oraz – co najpoważniejsze – brak mechanizmów koor-
dynacji działań informatyzacyjnych na poziomie ogólnopolskim, prowadzący do zróżnicowanych
i nierównych warunków technicznych urzędowania sądów, a co za tym idzie – różnicujących także
jakość obsługi obywateli i przedsiębiorców w zakresie dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Bra-
kuje także wyraźnych norm pozwalających na integrację systemów teleinformatycznych poszcze-
gólnych sądów, interoperacyjności baz danych stworzonych przez poszczególne sądy nie istnieje,
co utrudnia wymianę danych między sądami (np. w toku kontroli instancyjnej orzeczeń sądowych),
mimo możliwości zabezpieczenia danych osobowych przed ich udostępnieniem osobom niepowo-
łanym, wąsko ukształtowane upoważnienie ustawowe do przetwarzania danych osobowych osób
pełniących funkcje publiczne w sądownictwie powszechnym oraz innych osób, których dane znaj-
dą się w systemach teleinformatycznych wskutek wykonywania zadań z zakresu wymiaru spra-
wiedliwości, ochrony prawnej lub innych zadań przewidzianych ustawą.

73 Zaradzić temu miał serwis DanePubliczne.gov.pl. Jego zadaniem jest zgromadzenie w jednym miejscu dane o szcze-
gólnym znaczeniu dla rozwoju innowacyjności w państwie i rozwoju społeczeństwa informacyjnego. W założeniu serwis
ma być pierwszym miejscem, do którego sięgają: firmy budujące innowacyjne produkty i usługi, obywatele obserwujący
działania swojego państwa, a także urzędnicy szukający potrzebnych im danych. Serwis DanePubliczne.gov.pl realizuje
cel Centralnego Repozytorium Danych Publicznych, wskazanego w Ustawie o dostępie do informacji publicznej (Dz.
U. Nr 112, poz. 1198, z późn. zm.) jako jeden z trybów dostępu i ponownego wykorzystywania informacji publicznej.
Jednakże Ministerstwo Sprawiedliwości zamieściło w serwisie tylko dwie informacje – listę komorników sądowych oraz
listę sądów powszechnych; zob. https://danepubliczne.gov.pl/dataset?_organization_limit=0&organization=ministerstw
o-sprawiedliwosci

99