Page 62 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

2.1 Podmioty legitymowane do złożenia wniosku o ogłoszenie
upadłości

Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć tylko dłużnik (art. 4922 ust 3 p.u.n.). Odmiennie
zatem niż w postępowaniu upadłościowym dotyczącym przedsiębiorców, albowiem stosownie do
przepisu art. 3 p.u.n. postępowanie uregulowane w ustawie Prawo upadłościowe i naprawcze może
być wszczęte tylko na wniosek złożony przez podmioty określone w ustawie (tj. w przepisie art.
20 ust.1 i 2 p.u.n.). Wprawdzie treść powołanego przepisu art. 3 p.u.n. nie została zmieniona,
ale wobec odrębnego uregulowania upadłości konsumenckiej nie powinno budzić wątpliwości, że
przepis ten nie ma zastosowania. Chociaż jednoczesne odesłanie w części pierwszej przez ustawę
p.u.n. do odpowiedniego stosowania przepisów części pierwszej Kodeksu postępowania cywilne-
go może powodować wątpliwości czy uprawnienie do złożenia wniosku należałoby przyznać także
prokuratorowi, Rzecznikowi Praw Obywatelskich lub Rzecznikowi Praw Dziecka. Wydaje się, że
jednoznaczne brzmienie przepisu art. 2 ust. 3 p.u.n. przyznające uprawnienie do złożenia wniosku
o ogłoszenie upadłości tylko dłużnikowi nie może być interpretowana w sposób rozszerzający, ale
nie można wykluczyć wzięcia udziału prokuratora w już prowadzonym postępowaniu.

Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c. oznacza konieczność uwzględnienia specyfiki postępo-
wania upadłościowego, zwłaszcza dotyczącego konsumentów. Stosownie do przepisu art. 2 ustawy
o prokuraturze zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem
przestępstw. Zadania te jednostki prokuratury wykonują poprzez wytaczanie powództw oraz składanie
wniosków i udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych. Prokurator nie zawsze musi
występować w interesie strony (uczestnika postępowania), lecz także może występować w obronie
(przestrzegania) praworządności. Prokurator biorąc udział w postępowaniu cywilnym nie występuje
jako strona w znaczeniu prawnomaterialnym, lecz w znaczeniu procesowym10. Prokurator nie zo-
stał także wymieniony ani w przepisach p.u.n. regulujących upadłość przedsiębiorców, ani upadłość
konsumencką jako podmiot uprawniony do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Należy zatem
przeanalizować czy to wyłącza możliwość jego udziału w postępowaniu związanym z ogłosze-
niem upadłości? Niewątpliwie należy odróżnić uprawnienie do wszczęcia postępowania o ogłoszenie
upadłości (prokurator wytaczając samodzielne powództwo, bowiem korzysta z własnej legitymacji
publicznoprawnej)11 od uprawnienia do udziału w postępowaniu zainicjowanym przez podmiot legi-
tymowany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Prokurator przystępując do wszczętego już
postępowania, staje się jego samodzielnym uczestnikiem, niezwiązanym z żadną ze stron12. W związ-
ku z tym, wprawdzie prokurator nie jest uprawniony do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ale
nie wyklucza to uprawnienia prokuratora do udziału w postępowaniu.

W przypadku upadłości konsumenckiej wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłuż-
nik. Natomiast w przypadku upadłości przedsiębiorców wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić
także każdy z jego wierzycieli (art. 20 ust. 1 p.u.n.) oraz inne podmioty wymienione enumeratywnie
w ustawie13.

W przypadku upadłości przedsiębiorców zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest dla
jego wierzycieli uprawnieniem, natomiast w przypadku dłużnika – obowiązkiem. Odmiennie nato-

Podobne stanowisko zostało wyrażone w literaturze na tle przepisu art. 3 przez F. Zedlera, w: A. Jakubecki, F. Zedler,
Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, wyd. 3 Warszawa 2010, s. 23.

Ustawa z 20 czerwca 1985r. o Prokuraturze (Tekst jednolity. : Dz.U. z 2011r., Nr 270, poz. 1599).
W. Broniewicz, Powództwo prokuratora w polskim procesie cywilnym, PiP 1966, nr 7-8, s. 32 i n.
10 K. Stefko, Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1965, s. 66.
11 W literaturze traktuje się to uprawnienie jako posiadanie statusu strony w znaczeniu materialnym i procesowym
(por. E. Rudkowska–Ząbczyk, w: E. Marszałkowska–Krześ (red.), Postępowanie cywilne, Warszawa 2011, s., podobnie
T. Misiuk, Udział organizacji społecznych w ochronie praw obywateli w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa
1972, s. 188 .
12 Por. W. Masewicz, Prokurator w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1975, s. 51–56.
13 Por. przepis art. 20 ust. 2 u.p.n.

62