Page 28 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

umów i wyłącznie w stosunku do niego sąd może orzec zakaz wykorzystywania niedozwolonych
postanowień wzorca umowy95. W niniejszych sprawach przedsiębiorcą jest każdy podmiot spełnia-
jący przesłanki z art. 43(1) k.c., choćby nie był wpisany do rejestru, a także osoba, która prowadzi
nielegalną działalność gospodarczą bądź zawodową96.

W sprawach z art. 47928 k.p.c., ze względów techniczno – proceduralnych (tj. ze względu na
przyjętą konstrukcję prawną modelu orzekania w sprawach o naruszenie zbiorowych interesów
konsumentów) przedsiębiorca, który wniósł odwołanie jest powodem, a Prezes Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów – pozwanym97.

Ze względu na ramy artykułu należy tylko nadmienić, że w sprawach dotyczących ochrony inte-
resów indywidualnych, grupowych i zbiorowych konsumentów możliwe jest występowanie współ-
uczestnictwa procesowego po stronie pozwanej98. Sporna w nauce jest natomiast możliwość wnie-
sienia po tej stronie interwencji ubocznej99.

Podsumowanie

W literaturze podkreśla, się, że celem ochrony konsumenta jest ochrona jedynie tych podmiotów, które
mają gorszy status niż ich kontrahent100. Pomimo tego w naszym systemie prawnym brak jest w zasa-
dzie szczególnego trybu dla dochodzenia roszczeń konsumenckich, co powoduje, że ich dochodzenie
może odbywać się na zasadach ogólnych101, w trybie odrębnym lub w postępowaniu grupowym.

Ochrona konsumentów, jako szczególnych podmiotów prawa cywilnego przesądziła o rozsze-
rzeniu katalogu podmiotów mogących – poza samymi konsumentami – występować o ochronę
praw i interesów konsumenckich na drodze procesu cywilnego102. Ze względu na zróżnicowanie
spraw o ochronę interesów konsumentów stronami postępowania mogą być nie tylko podmioty
prywatne (potencjalni konsumenci, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe), ale i organy pub-
liczne (powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Kon-
sumentów, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Pa-
cjenta, Rzecznik Ubezpieczonych), w tym także podmioty zagraniczne (zagraniczni konsumenci,
zagraniczne organizacje pozarządowe).

O ile określenie strony pozwanej w sprawach o ochronę interesów konsumentów nie jest uwarun-
kowane rodzajem tych interesów, o tyle określenie podmiotów występujących po stronie powoda jest
uzależnione od tego, czy ochrona ta dotyczy interesów indywidualnych, zbiorowych lub grupowych.

95 T. Ereciński [w:] Kodeks…, op.cit., t. 2, s. 735; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 92, odmiennie uważa M. Bed-
narek, według którego nie tylko przedsiębiorcy posługują się wzorcami umownymi – M. Bednarek [w:] System prawa
prywatnego. Prawo zobowiązań - część ogólna, t. 5, pod red. E. Łętowskiej, Warszawa 2012, s. 573; Przedsiębiorca nie
traci legitymacji procesowej przez zaniechanie stosowania wzorca po wytoczeniu powództwa, ani gdy nie zaniechał
stosowania takiego wzorca jeszcze przed wytoczeniem powództwa – pod warunkiem, że od momentu zaniechania nie
upłynęło jeszcze sześć miesięcy - R. Flejszar, Postępowanie…, op.cit., s. 228

96 Z. Radwański, Podmioty prawa cywilnego w świetle zmian kodeksu cywilnego przeprowadzonych ustawą z dnia 14
lutego 2003r., Przegląd Sądowy 2003, nr 7-8, s. 22; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 94

97 Zob. na ten temat: A.G. Harla, Postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawach
o ochronę zbiorowych interesów konsumentów – uwagi de lege lata i de lege ferenda [w:] Aequitas sequitur legem. Księ-
ga Jubileuszowa z okazji 75. Urodzin profesora Andrzeja Zielińskiego, pod red. K. Flagi-Gieruszyńskiej i G. Jedrejka,
Warszawa 2014, s. 188 i n.

98 P. Grzegorczyk, Ustawa…, op.cit., s. 65; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 98-99
99 Zob. na ten temat: M. Rejdak [w:] Ustawa…, op.cit., s. 204; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 104; P. Grzegor-
czyk, Ustawa…, op.cit., s. 66; R. Flejszar, Postępowanie…, op.cit., s. 229, 267; R. Flejszar [w:] Kodeks…, op.cit.,
s. 1172; K. Weitz, Postępowanie…, op.cit., s. 193-194
100 Z. Radwański, Podmioty…, op.cit., s. 198; A. Kańska, Pojęcie…, op.cit., s. 7; M. Pecyna, Kontrola wzorców
umownych przed obrotem konsumenckim, Kraków 2003, s. 14; A. Powałowski, S. Koroluk, Prawo ochrony konsumen-
tów, Warszawa 2002, s. 15; M. Pietraszewski, Przepisy…, op.cit., s. 32
101 F. Zedler, Ochrona…, op.cit., s. 32
102 K. Gajda-Roszczynialska, Sprawy…, op.cit., s. 218-219

28