Page 24 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

postanowień wzorca umowy za niedozwolone może wchodzić w grę ochrona jego praw lub inte-
resów lub że ma on własny interes prawny w uznaniu postanowień wzorca umowy konsumenckiej
za niedozwolone i w zakazaniu ich wykorzystywania, gdyż rzecznik jest organem wykonującym
zadania samorządu terytorialnego z zakresu ochrony konsumentów. Jego legitymacja ma charakter
publiczny. Jest to legitymacja formalna64.

Podmiotem uprawnionym do wytaczania powództw w sprawach o uznanie postanowień wzorca
umowy za niedozwolone jest także Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który
posiada w tych sprawach samodzielną zdolność sądową65. Przyjmuje się, że podobnie jak legityma-
cja potencjalnego konsumenta, organizacji pozarządowych, czy rzecznika ochrony konsumentów,
legitymacja Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma charakter pierwotny66.

W sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone legitymację czynną na
zasadach ogólnych mają również prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich (mogą oni także
wstąpić do toczącego się postępowania)67.

M. Rejdak podkreśla, że przepis art. 47938 § 1 k.p.c. dowodzi, że w sprawach o uznanie po-
stanowień wzorca umowy za niedozwolone, uprawnienie do działania w celu ochrony interesu
zbiorowego konsumentów, będącego przejawem interesu publicznego, zostało przyznane zarówno
podmiotom prywatnym (potencjalnym konsumentom, organizacjom pozarządowym), jak i orga-
nom publicznym (rzecznikowi ochrony konsumentów i Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów). Udział tych podmiotów i organów w tych sprawach powinien wzajemnie się
uzupełniać, a nie konkurować68.

W postępowaniu grupowym69 ustawa – w miejsce wielu podmiotów po stronie powodowej
– wprowadza kategorię grupy, w imieniu której działa tzw. reprezentant. Reprezentant grupy wy-
stępuje w postępowaniu w imieniu własnym, lecz na rzecz wszystkich członków grupy, dochodząc
roszczeń: własnych (za wyjątkiem sytuacji, gdy funkcję tę pełni rzecznik konsumentów) i rosz-
czeń pozostałych członków grupy (w każdej sytuacji)70. Reprezentantem grupy może być więc nie
tylko jej członek (jeden z konsumentów, którego prawa zostały naruszone), ale także powiatowy
(miejski) rzecznik konsumentów, w zakresie przysługujących mu uprawnień. Członkostwo przed-
stawiciela grupy jako reprezentanta daje pewność właściwej ochrony nie tylko własnych, ale także
interesów pozostałych członków grupy71.

Przepisy…, op.cit., s. 40; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 89; R. Flejszar, Postępowanie…, op.cit., s. 227; K. Flaga-
Gieruszyńska [w:] Kodeks…, (2010), op.cit., s. 137; P. Telenga [w:] Kodeks…, op.cit., s. 637; P. Pogonowski, Postępowa-
nie grupowe. Ochrona…, op.cit., s. 74; wyrok SN z dnia 3 lutego 2006r., I CK 297/05, Biul.SN 2006, nr 5, poz. 12

64 M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 89-90
65 P. Telenga [w:] Kodeks…, op.cit., s. 630; I. Kunicki [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 367-
729, pod red. A. Marciniaka i K. Piaseckiego, Warszawa 2014, s. 360
66 K. Weitz, Postępowanie…, op.cit., s. 191-192; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 91; R. Flejszar, Postępowa-
nie…, op.cit., s. 227; M. Bednarek, Wzorce umów w prawie polskim, Warszawa 2005, s. 217; A. Kadzik, op.cit., s. 57
67 E. Łętowska, Ochrona niektórych praw konsumentów…, op.cit., s. 163; E. Łętowska, Prawo…, op.cit., s. 603; T. Ere-
ciński, Postępowanie w sprawach o przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym, Państwo i Prawo 1991, z. 1, s. 39;
F. Zedler, Ochrona…, op.cit., s. 46; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 92
68 M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 92
69 Jego celem - jak się przyjmuje - jest ułatwienie zbiorowego dochodzenia indywidualnych roszczeń poprzez stwo-
rzenie możliwości rozstrzygnięcia wielu podobnych spraw różnych podmiotów w jednym postępowaniu. Przykładowo
– w sprawach o ochronę interesów konsumenta - grupę mogą tworzyć konsumenci poszkodowani przez jednego przed-
siębiorcę stosującego tzw. niedozwolone klauzule, poszkodowani wskutek jednego zdarzenia, np. wypadku komuni-
kacyjnego, innego czynu niedozwolonego - Co to jest postępowanie grupowe? dostępne na stronie: http://www.kkg.
pl/system/application/upload/materialy/P%C5%81OCK_-_I_C_863-12
70 Co to jest postępowanie grupowe? dostępne na stronie: http://www.kkg.pl/system/application/upload/materialy/
P%C5%81OCK_-_I_C_863-12
71 R. Kulski, Powództwo grupowe w świetle amerykańskiego federalnego prawa procesowego cywilnego [w:] Ewo-
lucja polskiego postępowania cywilnego wobec przemian politycznych, społecznych i gospodarczych. Materiały konfe-
rencyjne Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Postępowania Cywilnego, Szczecin – Niechorze 28-30.09.2007r., pod red. H.
Doleckiego i K. Flagi-Gieruszyńskiej, Warszawa 2009, s. 191; M. Sieradzka, Ustawa…, op.cit., s. 128

24