Page 27 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

konsumentów, co powoduje możliwość wystąpienia współuczestnictwa procesowego (dotyczy to
także spraw o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, ale nie dotyczy postępowania
grupowego)85. W doktrynie uważa się także, że w sprawach o ochronę konsumenta (z wyjątkiem
spraw rozpoznawanych w postępowaniu grupowym86), po stronie powodowej mogą występować
osoby trzecie jako interwenienci uboczni87. Kwestie te – ze względu na ramy artykułu – muszą zo-
stać jednak pominięte.

4. Strona pozwana w sprawach o ochronę interesów konsumentów

Stroną pozwaną w sprawach o ochronę interesów konsumentów jest przedsiębiorca. Kodeks cywil-
ny definiuje przedsiębiorcę jako osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną (niebę-
dącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną), prowadzącą we własnym imieniu
działalność gospodarczą lub zawodową (art. 431 k.c.). Katalog podmiotów będących przedsiębior-
cami w rozumieniu art. 431 k.c. pokrywa się z wykazem przedsiębiorców określonym w art. 4
ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej88. Także na gruncie postępowania cywilnego
obowiązuje definicja przedsiębiorcy określona w kodeksie cywilnym89.

Definicja przedsiębiorcy ustalona w art. 431 k.c. została skonstruowana w oparciu o trzy kryteria:
podmiotowe, funkcjonalne (prowadzenie działalności gospodarczej lub zawodowej) oraz podmio-
towo-funkcjonalne (prowadzenie działalności we własnym imieniu)90. Przedsiębiorcą jest zatem
podmiot, który zawodowo (czyli profesjonalnie), w celu osiągnięcia zysku (zarobkowo), w sposób
powtarzalny prowadzi działalność gospodarczą91. Przedsiębiorcami są więc także osoby wykonu-
jące tzw. wolne zawody oraz podmioty zaangażowane w działalność o charakterze użyteczności
publicznej (bądź to jako podmioty bezpośrednio wykonujące tę działalność, bądź jako podmioty
organizujące tego typu działalność)92.

W postępowaniu grupowym legitymację bierną posiada podmiot prawa cywilnego wskazany
w normie prawnej, będącej materialną podstawą roszczeń93.

W sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone legitymowany biernie jest
oferent, od którego pochodzi wzorzec umowny94. Również w tych sprawach legitymacja bierna
przysługuje przedsiębiorcy, gdyż tylko ten podmiot może stosować w obrocie prawnym wzorce

85 M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 95; odmiennie: P. Telenga [w:] Kodeks…, op.cit., s. 631
86 Zakaz zgłaszania w postępowaniu grupowym interwencji ubocznej istnieje tylko po stronie powoda (art. 14 u. post.
grup.) – M. Sieradzka, Ustawa…, op.cit., s. 207
87 Zob. na ten temat: R. Flejszar, Postępowanie…, op.cit., s. 228-229, 267; R. Flejszar [w:] Kodeks…, op.cit., s. 1172;
K. Weitz, Postępowanie…, op.cit., s. 192; F. Zedler, op.cit., s. 47-48; A. Kadzik, op.cit., s. 57; I. Kunicki [w:] Kodeks…,
op.cit., s. 360; M. Rejdak [w:] Ustawa…, op.cit., s. 204; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 102; tak samo: P. Telenga
[w:] Kodeks…, op.cit., s. 631
88 Ustawa z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. 2013, poz. 672 – t.j. ze zm.); W ustawie
o ochronie konkurencji i konsumentów pod pojęciem przedsiębiorcy rozumie się przedsiębiorcę w rozumieniu przepi-
sów o swobodzie działalności gospodarczej (art. 4 ust. 1)
89 R. Flejszar, Przedsiębiorca…, op.cit., s. 77, 89
90 J. Szwaja, Pojęcie przedsiębiorcy a instytucja prokury [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa
dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, pod red. A. Nowickiej, Poznań 2005, s. 286; A. Janiak [w:]
Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, t. 1, pod red. A. Kidyby, Warszawa 2009, s. 194, 196, 200; Przedsiębiorca
ma zdolność sądową i procesową – tak: R. Flejszar, Przedsiębiorca…, op.cit., s. 125
91 Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 8-9; M. Sieradzka, Ustawa…, op.cit.,
s. 84; M. Rejdak, Postępowanie…, op.cit., s. 93.
92 M. Szydło, Publicznoprawna…, op.cit., s. 791-792; K. Kruczalak, Pojęcie przedsiębiorcy i jego znaczenie w obo-
wiązującym prawie, Rejent 1998, nr 3, s. 16-17; zob. także: C. Kosikowski, Przedsiębiorca w prawie polskim na tle
prawa europejskiego, Warszawa 2003, s. 15,18; na temat pojęcia przedsiębiorcy zob.: W.J. Katner [w:] Kodeks cywilny.
Komentarz, Część ogólna, pod red. P. Księżaka i M. Pyziak-Szafnickiej, Warszawa 2014, s. 402-403
93 M. Rejdak [w:] Ustawa…, op.cit., s. 107
94 P. Telenga [w:] Kodeks…, op.cit., s. 637

27