Page 56 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

dla rozpoznania sprawy. W konsekwencji postępowanie to mogło być wszczęte wtedy, gdy jedna ze
stron będzie miała miejsce zamieszkania lub swoją siedzibę poza obszarem Unii Europejskiej. Warto
podkreślić, że miejsce zamieszkania stron ustala się według art. 59 i 60 rozporządzenia Rady (WE)
nr 44/2001 z dnia 20 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz
ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, a więc zgodnie z prawem państwa siedziby
sądu, a jeżeli strona ma miejsce zamieszkania w innym państwie – według prawa tego państwa.

Tak wąska definicja terminu „transgraniczny” ma konsekwencje w postaci ograniczenia moż-
liwości wykorzystania trybu europejskiego postępowania w sprawach drobnych roszczeń w in-
nych przypadkach, w których istota stosunku prawnego między stronami wykracza poza obszar
jednego państwa członkowskiego UE. Stąd pojawiła się propozycja rozszerzenia definicji spraw
transgranicznych. Nowe elementy zagraniczne, które mogą stanowić przesłankę zastosowania tego
postępowania to: a) miejsce wykonania umowy znajdujące się w innym państwie członkowskim
UE; b) miejsce wystąpienia zdarzenia wywołującego szkodę znajduje się w innym państwie UE;
c) wykonanie orzeczenia ma się odbyć w innym państwie członkowskim UE. Niewątpliwie zasad-
nym jest rozwiązanie, w którym, jeżeli na mocy przepisów rozporządzenia Bruksela I bis powód
dokona wyboru jurysdykcji wspólnego miejsca zamieszkania, nie będzie tracić możliwości zasto-
sowania europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń, które w przeciwnym razie
byłoby dostępne, np. miejsce wykonania umowy znajduje się w innym państwie członkowskim,
choćby w przypadku umowy dzierżawy obiektu wakacyjnego znajdującego się w innym państwie
członkowskim.

Odrębną kwestią jest sam tok postępowania i występujące w tym względzie utrudnienia osłabiają-
ce atrakcyjność omawianego postępowania. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń
ma zasadniczo formę postępowania pisemnego. Dlatego też w tym przypadku szczególnego znacze-
nia nabiera efektywność i maksymalne uproszczenie doręczeń, które w wymiarze transgranicznych
sprawiają szczególne trudności. Niestety brak właściwej infrastruktury technicznej i stosownych
rozwiązań prawnych w niektórych państwach członkowskich UE spowodował konieczność wpro-
wadzenia konstrukcji kompromisowych, opartych na tradycyjnym pisemnym systemie doręczeń.
We wszystkich sytuacjach wymagających doręczenia dokumentu jako główną metodę doręczenia
przyjmuje się doręczenie drogą pocztową poświadczane potwierdzeniem odbioru. W obecnym sta-
nie inne metody doręczenia można stosować tylko wówczas, gdy niemożliwe jest doręczenie dro-
gą pocztową. W chwili prac ewaluacyjnych dotyczących funkcjonowania Rozporządzenia tylko 10
państw i 5 niemieckich landów zapewniało możliwość wniesienia pozwów w formie elektronicznej
w sprawach transgranicznych (w ramach systemu teleinformatycznego albo via e-mail). Z badania
przeprowadzonego na potrzeby sprawozdania wynika, że siedem państw członkowskich zapewnia
ograniczoną możliwość (mniej niż 10% sądów) lub w ogóle nie zapewnia możliwości korzystania
z technologii informacyjno-komunikacyjnych w sądzie, podczas gdy dziesięć państw członkowskich
zapewnia możliwość komunikowania się za pośrednictwem technologii ICT we wszystkich sądach.
Nawet w tych państwach członkowskich, w których odpowiedni sprzęt jest dostępny, nie można
zagwarantować, że urządzenia te są faktycznie wykorzystywane na potrzeby rozpraw w ramach eu-
ropejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń, ponieważ decyzja w sprawie zastosowania
takiego sprzętu pozostaje w gestii sędziego10. W projektowanych zmianach planuje się lepsze wy-
korzystanie komunikacji elektronicznej, w tym w celu doręczania określonych dokumentów, co jest
w obecnym stanie rozwoju infrastruktury wymiaru sprawiedliwości jest możliwe, choć najczęściej
na zasadzie fakultatywności. Takie hybrydowe rozwiązanie ma zapewnić odpowiedni dostęp do sądu
tym osobom, które nie mają odpowiedniego dostępu do narzędzi informatycznych (choć obecnie
lukę tę w niektórych państwach wypełnia możliwość skorzystania z takich instrumentów w ramach
obsługi klienta w sądach powszechnych, czego przykładem jest Polska).

Sprawozdanie, op. cit., s. 5.
10 Ibidem, s. 5.

56