Page 54 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

i konsumentów w odniesieniu do transgranicznych sporów o niewielkiej wartości sporu. Jednak
założenia te w rzeczywistości, z uwagi na nieuniknioną w Unii Europejskiej potrzebę kompromisu,
nie do końca zostały zrealizowane. Ministrowie sprawiedliwości państw członkowskich UE na
wstępie wskazali, że rozporządzenie regulujące europejskie postępowanie w sprawach drobnych
roszczeń musi zawierać rozwiązania o następującym charakterze: a) europejskie postępowanie
w sprawie drobnych roszczeń powinno być przede wszystkim postępowaniem pisemnym; b) roz-
prawę należy przeprowadzić, jeżeli sąd uznaje to za konieczne; c) w celu zapewnienia szybkiego
i efektywnego postępowania należy wyznaczyć terminy dla poszczególnych etapów; d) należy
zachęcać do korzystania z nowoczesnych technologii komunikowania się w celu usprawnienia
przebiegu rozprawy i postępowania dowodowego – zob. art. 8 i art. 9 ust. 1; e) zastępstwo proceso-
we nie powinno być obowiązkowe; f) sąd powinien zapewnić proporcjonalność wszelkich kosztów
do odzyskania od strony przegrywającej, uwzględniając wartość przedmiotu sporu. Jednak na
etapie wdrożenia rozporządzenia okazało się, że wiele tych założeń z uwagi na uwarunkowania
wewnętrznych systemów prawnych i organizacji wymiaru sprawiedliwości nie zostaną w pełni
zrealizowane – w szczególności odnosi się to do problemu zastosowania nowoczesnych technolo-
gii, a także kosztów postępowania oraz sposobu ich uiszczania.

Potencjalnie, omawiane postępowanie może stanowić interesujące rozwiązanie także dla osób
poszukujących ochrony prawnej, również w sporach konsumenckich. W praktyce jednak w od-
niesieniu do sporów transgranicznych wzrasta znaczenie tak negatywnych okoliczności jak oba-
wa przed procedurami sądowymi czy też oczywista tendencja konsumentów do minimalizowania
kosztów dochodzenia ich roszczeń. Stąd też w systemach krajowych, co uwypukla się w przypad-
ku sporów transgranicznych, konsumenckie spory sądowe nie są znaczącą grupą spraw cywilnych,
mimo niezaprzeczalnej powszechności tego rodzaju transakcji w obrocie prawnym. Na rynkach
krajowych około 20% konsumentów europejskich zgłasza, że napotkali w ciągu ostatnich 12 mie-
sięcy problem związany z towarem, usługą, sprzedawcą detalicznym lub usługodawcą. Średnia
szacowana wartość szkody w takich sprawach wynosi 375 EUR. 60% ankietowanych konsumen-
tów uzgodniło zadowalające rozwiązanie bezpośrednio z handlowcem, ale pozostałe 40% nie uzy-
skało zadośćuczynienia, z czego 25% nawet nie próbowało składać skargi. Liczba konsumentów
pozywających przedsiębiorstwa do sądu w przypadku wystąpienia problemów jest bardzo niska
(2% osób, które napotkały problemy w ciągu ostatnich 12 miesięcy). Wielu konsumentów twier-
dzi, że nie wnoszą skarg, ponieważ chodzi o zbyt niskie kwoty (26%), uważają, że postępowanie
byłoby zbyt kosztowne w stosunku do kwoty roszczenia (13%) lub że postępowanie trwałoby zbyt
długo (12%). Te okoliczności również w znaczący sposób wpływają na zakres zastosowania eu-
ropejskiego postępowania w sporach konsumenckich, które z reguły odnoszą się do przedmiotów
stosunkowo niskiej wartości (wyjątkiem są samochody osobowe czy też przedmioty użytku domo-
wego zaawansowane technologicznie).

Analiza podstawowych problemów dotyczących europejskiego postępowania w sprawach drob-
nych roszczeń, odnoszących się nie tylko do transgranicznych sporów konsumenckich, ale również
do innych spraw cywilnych o niskiej wartości przedmiotu sporu, dotyczących obrotu gospodarcze-
go zostanie przeprowadzona w oparciu o sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego,
Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego dotyczące stosowania rozporządzenia
(WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego europejskie postępowanie
w sprawie drobnych roszczeń. Natomiast efektem analizy obecnych problemów stały się propozy-
cje zmian w postanowieniach rozporządzenia, których zasadniczym założeniem jest zwiększenie

Nota prezydencji do Rady nr 15054/05 z 29 listopada 2005 r., JUSTCIV 221/CODEC 1107.
Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie
postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz.U. UEL Nr 199 z 31 lipca 2007 r.), zwane dalej rozporządzeniem.
Konsumenci UE: bezproblemowe rozstrzyganie drobnych sporów transgranicznych, europa.eu/rapid/press-release_
IP-12-985_pl.doc, 20.06.2015 r., s. 2.
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52013DC0795&qid=1409578250363&from=PL,
20.06.2015 r., zwane dalej sprawozdaniem.

54