Page 52 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

umów o przeniesienie praw mogłyby się znaleźć przepisy o sprzedaży, w tym sprzedaży konsu-
menckiej, które w sposób szczególny regulowałaby na przykład kwestie dotyczące przejścia ry-
zyka w umowach sprzedaży wysyłkowej188. Porządkowanie przepisów regulujących szczegółowe
typy umów powinno się opierać na kryterium przedmiotowym i łączeniu ich w większe całości189.
Decydującym w procesie typizacji powinno być kryterium przedmiotowe, polegające na uwzględ-
nieniu treści świadczeń, a nie charakteru podmiotów uczestniczących w umowie (przedsiębiorców,
konsumentów). Te różnice powinny być uwzględnione wewnątrz poszczególnych typów umów
– ale jako elementy niedecydujące o typie umowy190.

Także pakietowość umów nie dotyczy wyłącznie transakcji w udziałem konsumentów. Nie po-
winna więc stać na przeszkodzie w inkorporacji tych umów do Kodeksu cywilnego. Dążność do
odwzorowania w „pakiecie” rzeczywistości gospodarczej, traktowanie umów sprzężonych jako
pewnej jedności (np. umowy kredytu i umowy sprzedaży, na którą kredyt zaciągnięto, w szczegól-
ności w zakresie uzależnienia ich losów) mogłaby być przedmiotem regulacji prawnej w ramach
części ogólnej prawa zobowiązań czy, gdyby ograniczyć ową pakietowość tylko do obrotu kon-
sumenckiego, w ramach „ogólnej problematyki konsumenckiej” wyodrębnionej w ramach części
ogólnej prawa zobowiązań.

Należy ograniczyć ilość informacji przekazywanych konsumentom (wymaganą przepisami ustaw
specjalnych), względnie przenieść je do aktów niższego rzędu (np. rozporządzeń). Okazuje się bo-
wiem, że konsument, wbrew modelowi wynikającemu z orzecznictwa ETS, nie zawsze jest rozsądny
i nie zawsze potrafi skorzystać z informacji we własnym zakresie. Problemem nie jest samo udzie-
lanie informacji, ale raczej możliwość najlepszego skorzystania z informacji przez konsumentów.
Nadmiar informacji nie leży w interesie żadnej ze stron transakcji, nadmiar informacji może być
równoznaczny z brakiem informacji – a zatem oznaczać brak przejrzystości transakcji191.

Przy ocenie modelu implementacji należy pamiętać, że ochrona konsumenta powinna być oparta
na realistycznych założeniach. Słaba pozycja konsumenta wynika często z braku realnych szans
oceny parametrów jakościowych dobra czy usługi. I nie jest to kwestia, jak dotąd sądzono, braku
informacji w ogóle czy przekazywania informacji wprowadzających w błąd. Normy prawne wpro-
wadzające obowiązki informacyjne, opt in lub opt out, łatwość zerwania węzła obligacyjnego w ra-
mach cooling off period, nie spełniają często nadawanej im roli. Dorobek ekonomii behawioralnej
i psychologii społecznej potwierdza bowiem częsty brak racjonalności wyboru dokonywanego
przez konsumentów192.

prawa konsumenckiego na prawo krajowe, Warszawa 2012, s. 159; taż, Timesharing w prawie wspólnotowym, wnioski
dla polskiego ustawodawcy, „Rejent” 2009, nr 2, s. 14.

188 J. Pisuliński, W sprawie systematyki…, s. 19.
189 Z. Radwański, Wstępny projekt systematyki…, s. 6.
190 Ibidem.
191 W. Szpringer, op.cit., s.7, 8, 9
192 W. Szpringer, op.cit., s. 3 wraz z przytoczoną tam literaturą.

52