Page 10 - KONSUMENT WOBEC WYZWAN WSPOLCZESNOSCI

Konsument wobec wyzwań współczesności. Aspekty prawa materialnego i procesowego

(arbitraż online). Przyłączam się do stanowiska zaprezentowanego w literaturze, zgodnie z któ-
rym rozwiązywanie sporów przy pomocy form ODR cechuje się efektywnością, niskimi kosztami,
elastycznością i możliwością uniknięcia konieczności występowania przed sądem. Słusznie jednak
wskazuje się na potencjalne zagrożenia związane z bezpieczeństwem danych, które przedostają się
do internetu. Wydaje się, że strony będą częściej sięgały po narzędzia ADR typu online w przy-
padku sporów o charakterze transgranicznym (cross-border conflicts), szczególnie gdy spory te
będą dotyczyły przedsiębiorców i konsumentów (przykładowo europejskie postępowanie w spra-
wie drobnych roszczeń). W związku z globalizacją świadczonych usług i powstającymi na tym tle
sporami, zaistniała potrzeba stworzenia sieci organizacji rozwiązujących spory przy pomocy me-
tod ODR. Lista tych instytucji podlega stałej aktualizacji i w chwili obecnej jest ich ponad sześć-
dziesiąt. Instytucje te najczęściej oferują swoje usługi w zakresie alternatywnego rozwiązywania
sporów z udziałem konsumentów i przedsiębiorców przy pomocy metod online, gdy spory te doty-
czą tzw. drobnych roszczeń. W wielu przypadkach zapewniają one pomoc, wsparcie i doradztwo.
Często organizacje te współpracują ze sobą na zasadzie networkingu, by pomóc konsumentom
i przedsiębiorcom w sporach o charakterze transgranicznym.

Mediację w literaturze określa się jako alternatywny w stosunku do sądowego postępowania
cywilnego sposób rozwiązywania sporów cywilnych, przy udziale neutralnej osoby trzeciej – me-
diatora. W praktyce coraz częściej mamy do czynienia z konfliktami o wielobiegunowym charakterze
z udziałem konsumentów i przedsiębiorców reprezentujących przeciwstawne interesy, wielokrotnie
z elementem transgraniczności. Z tej perspektywy dotychczasowe regulacje opierające się o przepisy
prawa procesowego nie są w stanie sprostać tym różnorakim konfiguracjom interesów, co spowodo-
wało potrzebę ukształtowania się instytucji ODR, a było to możliwe dzięki wykształceniu się i rozwo-
jowi ITC. Definicja legalna mediacji zawarta jest w art. 3 pkt a) dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 21 maja 2008 roku 2008/52/WE w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach
cywilnych i handlowych. Mediacja oznacza zorganizowane postępowanie o dobrowolnym charak-
terze, bez względu na jego nazwę lub określenie, w którym przynajmniej dwie strony sporu próbują
same osiągnąć porozumienie w celu rozwiązania ich sporu, korzystając z pomocy mediatora.

Aktualnie zakończyły się prace legislacyjne nad regulacją, której głównym celem jest udosko-
nalenie i dostosowanie obowiązujących przepisów o mediacji pod kątem wspierania polubow-
nych metod rozwiązywania sporów i bardziej powszechnego wykorzystywania mediacji i innych
metod pozasądowego rozwiązywania sporów, jako skutecznej metody rozwiązywania konfliktów
w sprawach cywilnych, w szczególności między przedsiębiorcami10. Prace nad projektem ustawy
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w związku ze
wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów prowadzone były równolegle z wdroże-
niem do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/11/UE
z dnia 21 maja 2013 roku w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich
oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie
ADR w sporach konsumenckich)11.

C. Rule, Online Dispute Resolution for Businesses. B2B, E-Commerce, Consumer, Employment, Insurance, and
Other Commercial Conflicts, San Francisco 2002, s. 37. Szerzej na temat ODR: M. Białecki, Mediacja online…

Por. K. Mania, op. cit., s. 75.
Szerzej: M. Białecki, Mediacja online…
Szerzej: M. Białecki, Mediacja w…, s. 34 i nast.
Dz. Urz. UE L Nr 136 z dn. 24.05.2008 r.
10 Chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw
w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów. Druk sejmowy 3432. W dniu 24 lipca 2015
roku Sejm przyjął projekt, uchwalił powyższą ustawę, przekazał Prezydentowi RP i Marszałkowi Senatu (zwana dalej
ustawą nowelizującą).
11 Dz. Urz. UE L 165 z dn. 18.06.2013 r.

10